ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Ο άλλος δρόμος…

Από τον Κώστα Χρυσόγονο, Καθηγητή Νομικής ΑΠΘ

Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από τη Βουλή αποτελεί το τελευταίο, προς το παρόν, βήμα συμμόρφωσης του ελληνικού κράτους προς τις απαιτήσεις του περιβόητου «μνημονίου» και της «τρόικας» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) η οποία κυβερνά ουσιαστικά τη χώρα μας. Οι διατάξεις του οδηγούν σε δραστική περιστολή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, προκαλώντας προβληματισμό για τη συμφωνία του ή μη προς την κατοχύρωση του δικαιώματος για κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 22 του Συντάγματος) και της περιουσίας (άρθρο 1 του πρώτου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ). Η κυβέρνηση επιχειρεί, βέβαια, να παρουσιάσει τόσο το συγκεκριμένο νομοσχέδιο όσο και την εφαρμογή του μνημονίου στο σύνολό του ως μονόδρομο για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας.

Η αλήθεια είναι ότι το μνημόνιο αυτό και γενικότερα ο μηχανισμός δήθεν «στήριξης» της ελληνικής οικονομίας από τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ αποσκοπούν στην ασύμμετρη ικανοποίηση των δανειστών του de facto πτωχευμένου ελληνικού Δημοσίου. Οι δανειστές σε χρήμα ικανοποιούνται στο ακέραιο τόσο για το κεφάλαιο όσο και για τους τόκους. Αντίθετα οι «δανειστές» σε είδος, δηλαδή αυτοί οι οποίοι έχουν πιστώσει το κράτος με την εργασιακή τους δύναμη (δημόσιοι υπάλληλοι και λειτουργοί) ή τις ασφαλιστικές τους εισφορές (συνταξιούχοι), καθώς και οι αναγκαστικοί χρηματοδότες του (φορολογούμενοι) επωμίζονται όλο το βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής. Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι όλοι αυτοί είναι ψηφοφόροι, σε αντίθεση με τους περισσότερους από τους κατατασσόμενους προνομιακά δανειστές σε χρήμα (αφού το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους οφείλεται, άμεσα ή έμμεσα, σε αλλοδαπούς πιστωτές). Το παράδοξο τούτο αποτελεί και μια ένδειξη για την «ποιότητα» της δημοκρατίας μας.

Η επιδίωξη να επιρριφθεί το σύνολο των συνεπειών της υπερχρέωσης στον ελληνικό λαό είναι άδικη, διότι όση ευθύνη φέρουν οι Ελληνες ψηφοφόροι που ψήφιζαν τους κυβερνώντες, οι οποίοι ανεύθυνα και αλόγιστα δανείζονταν τις τελευταίες δεκαετίες, άλλη τόση φέρουν και οι μέτοχοι των αλλοδαπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που ψήφιζαν τις διοικήσεις τους, οι οποίες εξίσου ανεύθυνα και αλόγιστα δάνειζαν. Η ίδια επιδίωξη είναι όμως και μη ρεαλιστική, γιατί μια υπερβολικά γρήγορη αφαίμαξη πόρων από την εθνική οικονομία, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το χρέος, οδηγεί σε επιδείνωση της ύφεσης, εισάγοντάς μας σε φαύλο κύκλο.

Ο άλλος δρόμος θα ήταν η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους και η σταδιακή ανάκτηση των κρατικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, σε τιμές αρκετά χαμηλότερες από την ονομαστική τους αξία. Οι πόροι για την ανάκτηση αυτή θα μπορούσαν να εξευρεθούν με τη βαθμιαία απόλυση της ιδιωτικής περιουσίας του ελληνικού Δημοσίου, παράλληλα με την εσωτερική δημοσιονομική εξυγίανση. Βραχυπρόθεσμα η αναδιάρθρωση θα ήταν ίσως ένας δρόμος ακόμη πιο δύσβατος από το μνημόνιο, αλλά μακροπρόθεσμα είναι μάλλον η μόνη διέξοδος για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.


ΝΟΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ (Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης):
Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι,
Το θέμα που συζητούμε είναι ιδιαίτερα σοβαρό και θα προσπαθήσω να εξηγήσω γιατί έχουμε φθάσει στο να συζητούμε το κατά πόσο θα κυρωθεί ή δεν θα κυρωθεί μία τέτοια δανειακή σύμβαση, η οποία είναι προκλητική. Και λίγο έως πολύ πρέπει να ξετυλίξουμε το κουβάρι, διότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι ένα ευρύτερο πρόβλημα ευρωπαϊκό που η αφετηρία του, θα έλεγα, βρίσκεται ουσιαστικά το 2008, όταν οι ηγέτες της Ευρωζώ-
νης, αλλά και των άλλων χωρών, των G-20, για να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια οικονομική κρίση, αποφάσισαν να κοινωνικοποιήσουν τις ζημιές και να ιδιωτικοποιήσουν τα κέρδη. Από εκεί ξεκινούν όλα. Τα κράτη έκαναν μία μεγάλη παρέμβαση για να σώσουν τις τράπεζες και τους άλλους χρηματοοικονομικούς οίκους. Αρκετοί από αυτούς τους οίκους και αρκετές τράπεζες σώθηκαν και στην πορεία οι τράπεζες αυτές, μαζί με τους διεθνείς κερδοσκόπους, επιτέθηκαν στα κράτη, τα οποία, ούτως ή άλλως, αντιμετώπιζαν προβλήματα, γιατί είχαν αρκετά χρέη και
φθάσαμε αυτή τη στιγμή να παίρνονται μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο, στο όνομα δήθεν του περιορισμού των ελλειμμάτων. Είναι αυτό που ο Πολ Κρούγκμαν αποκάλεσε το Φεβρουάριο του 2010 «υστερία των ελλειμμάτων», που επικράτησε στη συνέχεια ως πολιτική της Μέρκελ απέναντι ακόμη και στον Ομπάμα, πριν λίγες μέρες στον Καναδά και διαμορφώνει μία παγκόσμια κατεύθυνση για το χειρισμό των οικονομικών θεμάτων.
Επομένως, το θέμα είναι γενικότερο, δεν αφορά μόνο ότι υπάρχει μία ανάξια «τάξη πολιτικών» στην Ελλάδα, γιατί τα ίδια προβλήματα έχουν και άλλες χώρες. Έτσι, τα θέματα είναι λίγο πιο ευρύτερα και θα ήθελα μέσα από αυτά να φθάσω στο θέμα της Δανειακής Συμβάσεως.
Καθώς πέρασαν σχεδόν όλα τα πρώτα μέτρα που απαιτούσε το Μνημόνιο, αρχίζει να υποχωρεί, θα έλεγα, η τρομοκρατία των αριθμών. Δημιουργήθηκε μία εντύπωση σε όλους ότι η Ελλάδα έφθασε δήθεν στο χείλος του γκρεμού, της πτώχευσης, και δεν υπήρχε άλλος τρόπος, παρά να αποδεχθούμε τη συνεισφορά και τη «βοήθεια» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωζώνης.
Να δούμε, όμως, τα γεγονότα όπως εξελίσσονται τώρα. Όλη η Δανειακή Σύμβαση είναι αξίας 110.000.000.000 ευρώ, 80.000.000.000 ευρώ από την Ευρωζώνη και 30.000.000.000 ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Δηλαδή 40.000.000.000 ευρώ κάθε χρόνο, γιατί είναι τριετούς διάρκειας η δανειακή σύμβαση. Μέχρι στιγμής, που υποτίθεται μας έσωσαν οι χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ, μας έχουν δώσει 20.000.000.000 ευρώ. Τα 10.000.000.000 ευρώ τα χρησιμοποίησε το Ελληνικό κράτος για να πληρώσει κάποια ομόλογα που έληγαν τον Μάιο και τα άλλα 10.000.000.000 ευρώ θα τα διαθέσει για να διασωθούν οι τράπεζες, ιδρύοντας ένα ειδικό ταμείο σωτηρίας των τραπεζών, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας η ίδρυση του οποίου προβλέπεται σε νόμο που ψηφίστηκε χθες από την Ελληνική βουλή. Ο Υπουργός Οικονομικών είπε χθες ότι βλέπει εξελίξεις στο θέμα των τραπεζών και σήμερα στο Χρηματιστήριο κάποιοι κέρδισαν –οι μετοχές συγκεκριμένων τραπεζών πήγαν 22% η μία επάνω και η άλλη 15%– και επομένως βγήκαν και κέρδη από αυτή τη μεγάλη παρέμβαση που έγινε. Αν υπήρχε
λοιπόν άμεσα η μεγάλη ανάγκη του Ελληνικού δημοσίου για την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων του, προφανώς δεν θα εδίδοντο αυτά τα 10.000.000.000 ευρώ για το Ταμείο των Τραπεζών.

Για να δούμε, λοιπόν, την πραγματικότητα. Και θα μείνω λίγο σε αυτό, γιατί θα πρέπει να πέσουν οι μάσκες. Μιλάω με στοιχεία, είτε της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου του Μαΐου 2010 όπου αναφέρεται ότι το έλλειμμα είναι 13,7% του ΑΕΠ, είτε του Προϋπολογισμού 2010, τον οποίο κατέθεσε ο κ. Παπακωνσταντίνου στη Βουλή το Νοέμβριο 2009 αν θυμάμαι καλά, αφού είχε αναθεωρήσει το έλλειμμα. Τα στοιχεία είναι εδώ και είναι στη διάθεση όλων.

Το 2010 το έλλειμμα είναι 22.000.000.000 ευρώ. Αυτό είναι το έλλειμμα. Δηλαδή χρειαζόμασταν 22.000.000.000
ευρώ, για να λειτουργήσει η ελληνική Οικονομία για το 2010. Έχω ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» της 26ης Ιανουαρίου 2010, που λέει: «Η Ελλάδα βγαίνει για δανεισμό» –θυμάστε χρειαζόμαστε 22.000.000.000 ευρώ για όλο το χρόνο– «μας προσφέρουν 25.000.000.000 ευρώ στις 26 Ιανουαρίου 2010 και δεν τα παίρνουμε». Επομένως, αν είχαμε πάρει αυτά τα 25.000.000.000 ευρώ με 6,2%, δεν θα υπήρχε το πρόβλημα ρευστότητας που στη συνέχεια μας ανάγκασε να μπούμε στο μηχανισμό «στήριξης».
Από εκεί και πέρα –γιατί πέφτουν σιγά-σιγά οι μάσκες– όλος ο Προϋπολογισμός του 2010 είναι 80.000.000.000 ευρώ, το έλλειμμα 22.000.000.000 ευρώ, ενώ τα τοκοχρεολύσια είναι 32.000.000.000 ευρώ. Επομένως, όπως είπε ο Κώστας Χρυσόγονος και το έχουμε πει και εμείς από καιρό, αλλά το έγραψαν και οι «Financial Times», ο «μηχανισμός διάσωσης» είναι μηχανισμός διάσωσης των δανειστών της Ελλάδας και δεν έχει καμία σχέση
με μηχανισμό διάσωσης της Ελληνικής Οικονομίας. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Και επειδή βλέπω και εκπροσώπους της ΑΔΕΔΥ εδώ, οι οποίοι υπέστησαν μεγάλη επίθεση, θα ήθελα να επισημάνω ότι οι μισθοί σε όλο το δημόσιο τομέα είναι μόνο 15.000.000.000 ευρώ το χρόνο –αυτό είναι το ποσό που υποτίθεται που κατέστρεψε την οικονομία– και οι συντάξεις 7.000.000.000 ευρώ. Αυτά τα νούμερα είναι πριν γίνουν οι μειώσεις, διότι μειώθηκαν οι συντάξεις κατά 700.000.000 ευρώ το χρόνο και κατά 2.500.000.000 ευρώ οι μισθοί. Επομένως και πρόβλημα ρευστότητας δεν υπήρχε, γιατί θα μπορούσαμε να έχουμε δανειστεί άνετα, και οι μισθοί, ή οι συντάξεις, δεν έριξαν έξω το σύστημα. Διότι όλοι έχουμε ακούσει –γιατί αναφέρθηκε η συνάδελφος Μανδαράκα στο συνταξιοδοτικό– πως στην Ελλάδα έχουμε ανθρώπους που βγαίνουν σε μικρή ηλικία και κατέστρεψαν το σύστημα.

Αφού τέλειωσαν όλα και ψηφίστηκαν τα δύο νομοσχέδια για το ασφαλιστικό στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα, έβγαλε η Commission τα στοιχεία και λέει για όλη την Ευρώπη των 27 «μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης είναι τα 61,4 χρόνια». Στην Ελλάδα; Επίσης 61,4 ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης. Άρα λοιπόν είμαστε καθαρά στο μέσο όρο και δεν ισχύει ότι δήθεν επειδή κάποιοι συνταξιοδοτούνται σε μικρή ηλικία έχουν τινάξει το συνταξιοδοτικό σύστημα στον αέρα.
Πάμε να δούμε τώρα γιατί γίνονται όλα αυτά. Ακούσατε χθες την κ. Μέρκελ, η οποία μίλησε για το μηχανισμό της ελεγχόμενης πτώχευσης. Αν μεταφράσουμε ορθά την ορολογία στα ελληνικά πρόκειται για ένα μηχανισμό ελεγχόμενης αφερεγγυότητας, ένα μηχανισμό ελεγχόμενης αδυναμίας πληρωμής. Σύμφωνα λοιπόν με το μηχανισμό αυτό επειδή πρέπει οι δανειστές να πληρωθούν, επειδή πρέπει οι τράπεζες να πληρωθούν, εν προκειμένω οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες στις οποίες η Ελλάδα οφείλει ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος του χρέους της, θα πρέπει οι χώρες της ΕΕ που υπάρχει ο κίνδυνος να πτωχεύσουν, να έχουν κάποιου είδους «προστασία» και να δημιουργηθεί ένας τέτοιος μηχανισμός που θα «προστατεύσει» αυτές τις χώρες, κυρίως βοηθώντας στην
εξόφληση των δανειστών τους.
Θυμάμαι παλιά –γιατί βλέπω και άλλους συναδέλφους– το 1983, η Ελλάδα είχε τις προβληματικές επιχειρήσεις και ίδρυσε τον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων, προκειμένου με τη μεσολάβηση του κράτους να σώσει κάποιες επιχειρήσεις για να λειτουργούν και να εξοφληθούν και οι πιστωτές τους. Αυτό είναι λίγο έως πολύ το σχέδιο που ονομάζεται «οργανωμένη ή ελεγχόμενη πτώχευση». Δηλαδή τα κράτη που έχουν πρόβλημα –και δεν
είναι μόνο η Ελλάδα, είναι η Ισπανία, είναι ενδεχόμενα η Ιταλία, η Πορτογαλία και δεν ξέρω αν θα είναι αύριο και η Γερμανία, γιατί πολλές φορές όποιος σκάβει το λάκκο του άλλου πέφτει μέσα ο ίδιος– θα πρέπει να προστατευτούν με ένα σύστημα. Ο Τόμας Μάγιερ της Ντόϊτσε Μπανκ υποστηρίζει τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου κατά το πρότυπο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Υποστήριξε ότι η ΕΕ δεν έχει πρόθεση
να δημιουργήσει ένα οργανισμό που θα ανταγωνίζεται το ΔΝΤ, αλλά για σκοπούς εσωτερικής σταθερότητας χρειάζεται μια υπηρεσία με πείρα, χρειάζεται κάτι αντίστοιχο με το ΔΝΤ σε επίπεδο ΕΕ εφοδιασμένο με αποτελεσματικές εξουσίες για παρεμβάσεις. Επομένως, η επιχείρηση –το κράτος, γιατί σαν επιχείρηση μας βλέπουν– θα αρχίσει να εξυγιαίνεται –όπως γίνεται στην περίπτωση της αναγκαστικής διαχείρισης επιχειρήσεων– προκειμένου να ξαναβγεί στην αγορά. Και αυτό το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο θα αγοράσει το κρατικό χρέος στην ονομαστική του αξία – και όχι στην αξία που θα έχει πληρώσει τους δανειστές– και θα έλθει μετά να συζητήσει με την Ελλάδα, με την Πορτογαλία, με την Ισπανία πώς θα εξοφληθεί. Και το πώς θα εξοφληθεί, είναι αυτό που εμείς ήδη ξέρουμε. Δηλαδή, αυτό που ονομάζομε «Μνημόνιο» και «Δανειακή Σύμβαση», είναι αυτό που προετοιμάζεται
να γίνει πλέον ένα ευρωπαϊκό πακέτο. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και έτσι, λοιπόν, ερχόμαστε στο θέμα του Μνημονίου. Καταρχήν να εξηγήσουμε ότι είναι δύο τα Μνημόνια τυπικά. Είναι δύο έγγραφα, τα οποία δεσμεύουν και οργανώνουν μία συγκεκριμένη πολιτική σε αρκετά θέματα. Και επειδή μιλάμε για θέματα εθνικής ανεξαρτησίας, η Ελλάδα βεβαίως ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εκχωρήσει, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 2 του Συντάγματος, και πολιτικά, επειδή το επιθυμεί, κάθε εξουσία στο νομισματικό τομέα, μια και έχουμε μπει στο ευρώ, έχει εκχωρήσει εξουσίες σε σχέση με τη διαμόρφωση των επιτοκίων, αλλά δεν έχει εκχωρήσει με βάση και τη Συνθήκη της Λισσαβόνας που ισχύει από 1.12.2009, καμία εξουσία στα θέματα οικονομικής πολιτικής.
Δεύτερον, στη Συνθήκη της Λισσαβόνας, αν τη διαβάσετε, το κράτος -μέλος διατηρεί τα δικαιώματά του για τη διαμόρφωση της κοινωνικής πολιτικής, διατηρεί τα δικαιώματά του για τη διαμόρφωση της εισοδηματικής πολιτικής, διατηρεί τα δικαιώματά του ακέραια για τα συνταξιοδοτικά θέματα. Μέσα όμως από το Μνημόνιο και με βάση τη συμφωνία που έκανε η Ελλάδα μπαίνοντας στο Μηχανισμό «διάσωσης» έχασε –και αυτό είναι το βασικό– την κυριαρχία της στα ζητήματα άσκησης πολιτικής σε όλα αυτά τα θέματα. Και δεν χρειάζεται να το πούμε εμείς, το έχει πει και ο Πρωθυπουργός ότι δεν υφίσταται εθνική κυριαρχία. Και μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος κύριε εκπρόσωπε της ΑΔΕΔΥ όταν πήγατε στον Πρωθυπουργό και του ζητήσατε κάποια πράγματα για τα θέματα των δημοσίων υπαλλήλων, σας είπε «να πάτε να τα πείτε στην «τρόικα»». Δηλαδή, η ίδια η διαδικασία απέδειξε ότι δεν υφί-
σταται σήμερα κυρίαρχη Κυβέρνηση στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει μία «τρόικα» που διαμορφώνει την πολιτική. Αυτό το ξέρουν όλοι και δεν χρειάζεται να το αποδείξουμε και νομικά. Επομένως, δεσμευόμενη η χώρα από το Μνημόνιο, τα δύο Μνημόνια για την ακρίβεια, έχει πλέον εκχωρήσει κυριαρχικά δικαιώματα άσκησης πολιτικής στην τρόικα.
Και ακόμη περισσότερο –γι’ αυτό αναφέρω ότι μας αντιμετωπίζει η τρόικα σαν να είμαστε μία εταιρεία– όταν μία εταιρεία μπει σε αναγκαστική διαχείριση, οι πιστωτές αντικαθιστούν τη διοίκηση και βάζουν δική τους διοίκηση. Οι μέτοχοι, (δηλαδή ο ελληνικός λαός εν προκειμένω), σε αυτές τις εταιρείες δεν έχουν καμία αξία, κάθονται στην άκρη και «κουμάντο» κάνουν οι δανειστές, οι οποίοι βάζουν ένα δικό τους Διοικητικό Συμβούλιο, που στόχο έχει να
αναζωογονήσει την εταιρεία, να δουλέψει, και αφού ξεχρεώσει, ΑΝ μπορέσουν κάποτε οι μέτοχοι, θα επιστρέψουν. Είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα αυτό που βλέπουμε σε σχέση με τη χώρα μας. Έχουμε μία συγκεκριμένη «τρόικα», η οποία διαμορφώνει και ελέγχει την πολιτική και δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα αν δεν συμφωνήσει. Μάλιστα υπάρχει και μία πρόβλεψη στο Μνημόνιο: «Αν επιθυμεί η Ελλάδα να κάνει κάτι που δεν προβλέπεται στο Μνημόνιο, αυτό γίνεται υπό τον όρο συμφωνίας της «τρόικας». Επομένως, είμαστε σε μία διαδικασία αναγκαστικής διαχείρισης. Δεν
ξέρουμε αν η εταιρεία θα προχωρήσει ή θα διαλυθεί και αν τα περιουσιακά της στοιχεία θα εκποιηθούν. Αλλά, επειδή δεν μπορείς να εκποιήσεις έναν ολόκληρο λαό και όλα τα δικαιώματα που έχει, εγώ πιστεύω ότι αυτά τα πειράματα και οι προσπάθειες που γίνονται, δεν πρόκειται να περάσουν και το αποδεικνύει σήμερα η παρουσία όλων μας, γιατί πραγματικά πιστεύουμε ότι μπορούμε να πάμε σε μία διαφορετική κατεύθυνση.
Τώρα θα ήθελα να έλθω σε μερικά τεχνικά ζητήματα γύρω από τη Δανειακή Σύμβαση. Πρώτα απ’ όλα το Μνημόνιο κυρώθηκε με το Ν.3845/2010. Εκεί υπάρχει μία πρόβλεψη που λέει ότι ο Υπουργός Οικονομικών μπορεί να υπογράφει δανειακές συμβάσεις και άλλα Μνημόνια σε εκτέλεση του Μηχανισμού «Στήριξης» και των Μνημονίων. Οι συμβάσεις αυτές και τα Μνημόνια θα έρχονται για κύρωση στη Βουλή (ΦΕΚ 6 Μαΐου 2010). Την επόμενη μέρα ο Υπουργός Οικονομικών δηλώνει μέσα στη Βουλή ότι με βάση αυτά που ζητούν τα δικηγορικά γραφεία που διαμορφώνουν τη Δανειακή Σύμβαση, θέλει να αλλάξει αυτό το σημείο στο νόμο και να αναφέρεται στο νόμο ότι θα έρχεται η Δανειακή Σύμβαση στη Βουλή μόνο για ενημέρωση (ΦΕΚ 11 Μαΐου 2010). Όμως με τις ρυθμίσεις αυτές δημιουργήθηκαν πολλά νομικά προβλήματα. Πρώτον, ο Ν.3845/2010 δίνει την εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομικών να υπογράφει συμβάσεις υπό τον όρο ότι θα έλθουν αυτές μεταγενέστερα για κύρωση στη Βουλή. Για αυτό του δίνει την εξουσιοδότηση η Βουλή και δεν του τη δίνει εν λευκώ.
Επομένως, με αυτό το πνεύμα έδωσε την εξουσιοδότηση η βουλή και υπέγραψε στις 8 Μαΐου 2010 ο Υπουργός Οικονομικών τη Δανειακή Σύμβαση. Επομένως, αυτή τη Δανειακή Σύμβαση οφείλει να τη φέρει για κύρωση στη Βουλή, διότι την υπέγραψε στις 8 Μαΐου 2010, ενώ στις 11 Μαΐου 2010 δημοσιεύθηκε ο Ν.3847/2010 που αναφέρεται σε απλή ενημέρωση της Βουλής. Άρα, ή θα έλθει η Δανειακή Σύμβαση για κύρωση, θα μπει σε ψηφοφο-
ρία και θα καλυφθεί και ο Υπουργός Οικονομικών και αρκετοί άλλοι –γιατί ο Κώστας Χρυσόγονος έθεσε κάποια θέματα σε σχέση και με τη λειτουργία των νομικών συμβούλων συγκεκριμένων Υπουργείων– ή θα είναι εκτεθειμένος ο κ. Υπουργός των Οικονομικών, αφού θα πάσχει από ακυρότητα η δανειακή σύμβαση και πιθανόν να ζητηθεί από τον ίδιο να εξοφλήσει τα 110.000.000.000 ευρώ, όταν έλθει μια άλλη πολιτική ηγεσία, μια άλλη πολιτική κατάσταση που μπορεί να πει «δεν αναγνωρίζουμε αυτά που έγιναν».
Δεύτερον, δύο σημεία που τέθηκαν: α) Εφαρμοστέο Δίκαιο, το Αγγλικό Δίκαιο, όπως είπαν και οι συνάδελφοι. Έχω και δύο φυλλάδια με άρθρα μου που βρίσκονται στο τραπεζάκι στο χωλ, αν θέλετε να τα πάρετε, όπου αναλύονται
αυτά. β) Θέμα παραίτησης από την ασυλία λόγω κυριαρχίας, που είναι δύο ειδών: η ασυλία σε σχέση με τη δικαιοδοσία, να μη μπορεί δηλαδή να εκδικαστεί η υπόθεση που αφορά ένα κράτος ενώπιον δικαστηρίων άλλων κρατών, και η ασυλία σε σχέση με την εκτέλεση. Επειδή το αγγλικό σύστημα, ακόμη και μέχρι το 1978 που πέρασε αυτή τη διάταξη σε σχέση με την ασυλία κρατών που ανέφερε ο Κώστας Χρυσόγονος, υποστηρίζει την απόλυτη ασυλία κρατών –το Αγγλικό Δίκαιο είναι το μοναδικό που είναι άκαμπτο έπρεπε να βρεθεί τρόπος, για να μπορεί να γίνει η εκτέλεση, εφόσον εφαρμοστέο είναι το αγγλικό Δίκαιο και θα δικάσουν τα Δικαστήρια βάσει του Αγγλικού Δικαίου. Αν εφαρμοστέο ήταν κάποιο άλλο Δίκαιο, τότε αυτά τα Δίκαια δέχονται τη σχετική κυριαρχική ασυλία. Δηλαδή υπό όρους επιτρέπεται να γίνει εκτέλεση επί αυτών των πραγμάτων που επιτρέπεται και σύμφωνα με την Ελληνική Πολιτική Δικονομία να γίνει εκτέλεση, δηλαδή αυτά που δεν είναι δημόσια αγαθά. Άρα λοιπόν το πρόβλημα θα είχε λυθεί. Επειδή όμως έβαλαν ως εφαρμοστέο Δίκαιο το Αγγλικό Δίκαιο – γιατί είναι το Δίκαιο που προστατεύει το δανειστή– έπρεπε να βρουν και τρόπο εκτέλεσης, σε περίπτωση που θα υπήρχε αθέτηση της Δανειακής Σύμβασης από τη χώρα μας. Άρα, έπρεπε να πάνε σε όλες αυτές τις διατάξεις –δεν θέλω να σας τις διαβάσω στα αγγλικά– οι οποίες είναι ακριβώς οι ίδιες με αυτό που περιγράφουν συγκεκριμένες διατάξεις και του Αμερικάνικου Δικαίου ως άρσεις ασυλίας και του Καναδά και της Αγγλίας. Δηλαδή οι φράσεις είναι ίδιες, όπου η Ελλάδα κάνει άρση ασυλίας λόγω κυριαρχίας σε σχέση με όλα τα ζητήματα, όπως ακριβώς τα αναφέρει η σχετική αμερικανική κωδικοποίηση σε σχέση με την παραίτηση από την ασυλία λόγω κυριαρχίας. Αν έχετε τον εν λόγω Κώδικα στα αγγλικά και βάλουμε δίπλα το αγγλικό κείμενο της Δανειακής Σύμβασης, είναι ακριβώς το ίδιο σε λέξεις και σε εκφράσεις. Επομένως, έχει γίνει πλήρης άρση της δικαιοδοτικής ασυλίας και της ασυλίας εκτελέσεως, σύμφωνα με το Αγγλικό Δίκαιο. Γι’ αυτό λοιπόν υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα έλλειψης προστασίας των δικαιωμάτων της Ελλάδας σε σχέση με τη Δανειακή Σύμβαση.
Σε σχέση με το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ήδη ένα άρθρο από την παλιά Συνθήκη της ΕΟΚ– τώρα είναι το άρθρο 273 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λέει: «Το Δικαστήριο είναι αρμόδιο επί οποιασδήποτε διαφοράς μεταξύ των κρατών-μελών συναφούς με το αντικείμενο των συνθηκών, αν η διαφορά του υποβληθεί δυνάμει συμβάσεως διαιτησίας». Εδώ λοιπόν, επειδή γράφει η Δανειακή Σύμβαση ότι γίνεται σε εκτέλεση και συγκεκριμένων διατάξεων της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κολλάει και έχουν βάλει αυτή τη ρήτρα διαιτησίας, για να μπορούν να πάνε ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να δικάσει το εν λόγω Δικαστήριο και να συμβούν όλα αυτά τα ζητήματα, τα οποία ήδη ο κ. Μπέης και άλλοι συνάδελφοι ανέλυσαν.
Το θέμα είναι ότι δεν μπορεί να προστατευτεί το γερμανικό πιστωτικό ίδρυμα για την ανοικοδόμηση, όπως λέγεται η Γερμανική Τράπεζα που συμπεριλαμβάνεται στους δανειστές μας αφού δεν μπορεί να παραστεί ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ. Επομένως, αυτή η «κακή» γερμανική τράπεζα –οι Γερμανοί είναι αυτοί οι οποίοι πρέπει να κάνουν τον κακό, γιατί ένα κράτος δεν θα κάνει τον κακό να έλθει να κάνει εκτέλεση ενάντια στην Ελλάδα, πρέπει να είναι μία «κακή» τράπεζα που θα κάνει εκτέλεση στα ελληνικά νησιά και σε άλλους χώρους– που έχει συμβληθεί ως δανειστής, πρέπει κάπου να μπορεί να ζητήσει να εκδικασθούν οι απαιτήσεις της κατά της Ελλάδας. Και επειδή δεν θέλουν να εκδικαστούν αυτές ενώπιον των Ελληνικών Δικαστηρίων, έχει γίνει εκ μέρους της Ελλάδας πλήρης άρση και της ασυλίας δικαιοδοσίας, για να μπορεί να εκδικασθούν οι γερμανικές απαιτήσεις ενώπιον των Αγγλικών Δικαστηρίων πιθανότατα και να διεκδικήσει εκεί αυτά που θέλει να διεκδικεί.
Επομένως, έτσι εξηγούνται –γιατί θα πρέπει κανείς να δώσει και ορισμένες απαντήσεις– για ποιο λόγο έχουν μπει όλα αυτά και στο Μνημόνιο και στη Δανειακή Σύμβαση, τα οποία μας φαίνονται απίθανα, με βάση αυτά που έχουμε διαβάσει και με βάση αυτά που μας έχουν διδάξει στο παρελθόν οι καθηγητές μας ο Κώστας Μπέης και ο Γεώργιος Κασιμάτης. Είναι απίθανα αυτά τα οποία βλέπουμε και όμως γίνονται, γιατί εξυπηρετούν πολύ συγκεκριμένους σκοπούς, οι οποίοι είναι για να δημιουργηθεί μία κατάσταση που η Ελλάδα θα είναι το πειραματόζωο, αλλά θα
ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι στον ευρωπαϊκό νότο. Αυτό θεωρώ ότι είναι το ζήτημα και νομίζω πρέπει να εξηγήσουμε σε όλους πώς έχουν τα πράγματα.
Υπάρχουν νομικά ζητήματα που νομίζω πρέπει να τα δούμε στη συζήτηση παραπέρα. Σημασία έχει ότι η πρωτοβουλία που παίρνει ο Δικηγορικός Σύλλογος, η ΑΔΕΔΥ, οι μαζικοί φορείς, λένε σε τελική ανάλυση ότι δεν μπορούμε να αναχθούμε αυτή την κατάσταση. Και επειδή υπάρχουν και πρώην εκπρόσωποι του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, εδώ υπάρχει ένα θέμα. Πρώτο ερώτημα: Από πού προκύπτει ότι ο νομικός σύμβουλος του
Υπουργείου Δικαιοσύνης και ο νομικός σύμβουλος του Υπουργείου Οικονομικών έχουν τέτοια εξουσιοδότηση μόνοι τους να κάνουν άρση δικαιοδοτικής ασυλίας και ασυλίας εκτελέσεως; Εγώ δεν ξέρω αν μπορούν να κάνουν μόνοι τους παραίτηση από μία υπόθεση για 50.000 ευρώ.
Δεύτερον, ο Υπουργός Οικονομικών –το είπε και ο Κώστας Χρυσόγονος– μπορούσε να κάνει παραίτηση από την ασυλία λόγω κυριαρχίας; Επομένως, κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν πράξεις που έχουν γίνει και δεν μπορούν να θεμελιωθούν νομικά.
Και μία τελευταία παρατήρηση. Το «Slaughter and May» είναι το γραφείο Λονδίνου που ανέλαβε να διαμορφώσει τη Δανειακή Σύμβαση, με βάση απόφαση του Προέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, για να υποστηρίξει την Ελλάδα. Αυτός που χειρίστηκε την υπόθεση είναι ένας σημαντικός εταίρος του γραφείου, ένας senior partner, και ειδικός επί των πτωχεύσεων των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ από την ηλεκτρονική διεύθυνση www.dsanet.gr