Τι είναι η "Πλατεία" ...

Πόσο «πολιτικό» είναι το κίνημα «της αγανάκτησης», με δεδομένο ότι συμμετέχει εκεί ένα ετερόκλητο σύνολο ανθρώπων, με διαφορετικές ιδεολογικές αναφορές και συνθήματα ( κρατώντας και ελληνικές σημαίες);

Από πλευράς μορφής, η πλατεία διαφέρει από την κυρίαρχη άποψη περί πολιτικής αλλά δεν είναι καινούρια. Την είδαμε στη Β. Αφρική και στη Μ. Ανατολή, στην Ισπανία, διαχέεται τώρα στην Ευρώπη. Το χαρακτηριστικό της πλατείας είναι το «πλήθος», ένα σύνολο ανθρώπων και σωμάτων που συνευρίσκονται στον ίδιο χώρο και χρόνο. Από τη στιγμή που οι συνευρισκόμενοι αρχίζουν να απαιτούν οργανωμένα και συντεταγμένα, οι οικονομικές απαιτήσεις γίνονται πολιτικές, η μάζα γίνεται πλήθος, πολιτικό υποκείμενο. Γίνονται ένα σύνολο, δηλαδή, ανθρώπων που συνεργούν χωρίς αντιπροσώπευση. Μια σειρά μοναδικών και διαφορετικών ανθρώπων, μοναδικές και διαφορετικές επιθυμίες βρίσκονται μαζί και μεταλλάσσονται σε κοινή πολιτική επιθυμίας που δημιουργείται εκεί και τότε.

Το πλήθος ως υποκείμενο φτιάχνεται και διαλύεται μέσα στην προσωρινότητα και την ένταση της συνεύρεσης των διαφορετικών μοναχικοτήτων. Οι ατομικές επιθυμίες γίνονται κοινή δράση, μια δύναμη που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

Τι καινούριο φέρνει το πλήθος; Ανακαταλαμβάνει τον χρόνο εργασίας και τον ζωτικό χώρο επικοινωνίας και ζωής και τους αναδιοργανώνει. Οι ιεραρχίες της εργασίας και της πολιτικής ανατρέπονται και νέες μορφές ζωής από κοινού ανακαλύπτονται. Η πλατεία μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο αξιακό σύστημα, μια συνεχή μεταμόρφωση τρόπων ζωής και συνεργασίας. Όταν η πλατεία ξεχειλίζει και το πλήθος ξεπερνάει τις καταβολές και τους περιορισμούς των επιμέρους μελών του, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα συμβάν ιστορικής σημασίας. Είναι όμως δημοκρατική η διαδικασία; Η δημοκρατία σαν το κολύμπι μαθαίνεται όχι από τα βιβλία αλλά στην πράξη. Για τους περισσότερους της πλατείας αυτή είναι το μεγαλύτερο μάθημα δημοκρατίας.

Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά. Αλλά αρκεί ότι οι «αγανακτισμένοι» απλώς αρνούνται, χωρίς θετική πρόταση; Το να λες «Όχι», «Φτάνει πια», «Μέχρι εδώ» όχι μόνο δεν είναι απολίτικο, αλλά αποτελεί τη βάση της κλασικής αριστερής πολιτικής: η άρνηση ήταν πάντα το πρώτο βήμα της διαλεκτικής σύνθεσης και υπέρβασης. Σήμερα, σε συνθήκες βιοπολιτικής διαχείρισης της ταυτότητας και επιθυμίας, η άρνηση δημιουργεί υποκείμενα αντίστασης και δεύτερον αποσύρει την άνευ όρων υπακοή και νομιμοποίηση. Η ολοκλήρωση του συστήματος στηρίζεται στη σιωπηρή αποδοχή των όρων που επιβάλλει, με αντίκρισμα την ικανοποίηση των διαρκώς αυξανόμενων επιθυμιών. Η άρνηση, λοιπόν, έχει από μόνη της πολιτική σημασία. Σήμερα αυτή η άρνηση είναι όχι μόνο απαραίτητη, αλλά πιθανόν το πιο πρώτο σημαντικό βήμα αντίστασης.

Ας συνοψίσουμε: Η πλατεία αποσύρει τη νομιμοποίηση από ένα πολιτικό σύστημα που έχει βάλει το συμφέροντα των λίγων πάνω απ' αυτά του συνόλου.

Από την άλλη, οι άνθρωποι της πλατείας γίνονται ενεργοί πολίτες, λειτουργοί δημοκρατίας, εγκαταλείποντας για πάντα τον τρόπο συμπεριφοράς που μάθαμε μέχρι τώρα.

Του Κώστα Δουζίνα, καθηγητή Νομικής και διευθυντή του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου. 
Πηγή: enet.gr